Toen men aan Luther vroeg wat hij zou doen als hij wist dat morgen de aarde zou vergaan, antwoordde hij:
“Dan zou ik vandaag een boompje planten.”
Het is al een tijd een trend om je tuin zo onderhoudsvrij en strak mogelijk te maken en dat is jammer. Jammer voor de planten, de diertjes en vooral jammer voor jezelf. Dat van de plantjes en diertjes weet je waarschijnlijk wel, maar jammer voor jezelf? Opgeruimd staat netjes toch? Nou, wist je dit over planten:
Planten geven je rust en geluk. Ja, echt waar! Wij zijn namelijk nog steeds meer met de natuur verbonden dan we denken, dus, als je de neiging krijgt om te gaan shoppen voor wat geluksgevoel; shop dan eens een boom of wat struikjes :-)*
Planten zorgen voor jouw zuurstof. Zonder zuurstof stik je, toon dus respect voor planten. De CO2 (koolzuurgas) die wij uitademen, zetten planten om in O2 (zuurstof). Je zou dus wel kunnen stellen dat wij zowat in symbiose leven met planten.
Planten halen CO2 uit de lucht. Laat een teveel aan CO2 in de lucht nu net een groot probleem zijn van onze maatschappij. Wij stoten héél veel CO2 uit door verbranding van fossiele brandstoffen. In Nederland alleen al 150.000.000.000 kilo per jaar, WOW! Deze uitstoot zorgt voor opwarming van de aarde met alle rampzalige gevolgen als extreem weer, smelten van ijskappen, mislukken van oogsten. Een oplossing waaraan gedacht wordt is opslag van CO2 in de grond. Het is dan niet weg, maar wat je niet ziet dat is er niet ofzo. Bomen zetten CO2 om in hout, een mooiere, schonere en goedkopere manier van opslag is er niet.
Planten zuiveren de lucht. Naast CO2 halen planten ook fijnstof en schadelijke dampen uit de lucht. Heel belangrijk voor onze eigen gezondheid, want met de verbranding van fossiele brandstof en de uitstoot van de (agro-) industrie is onze lucht vergeven van fijnstof en gifstoffen, met luchtwegaandoeningen en vroegtijdig sterven tot gevolg.
Planten fungeren als airconditioning en zonnescherm. Door verdamping via de bladeren koelen planten in de zomer de lucht. Een beetje airco verbruikt rond de 300 kWh per jaar. Energie die helemaal niet gebruikt had hoeven worden, want planten doen het gratis en volledig stil.
Planten geven je heerlijk biologisch eten. Wat dacht je van één of twee fruitboompjes als pruim of vijg aan de zonnige kant van je tuin, met daarvoor een kruidentuintje met mediterrane planten als rozemarijn, majoraan, lavendel. Mooi en lekker voor jou, maar ook voor de insecten
En ‘last but not least’ planten fungeren als biotoop voor de rest van de natuur. Zij zijn daarin een essentiële schakel die ruimte geeft aan een grote schakering aan leven onder en boven de grond. Neem bijvoorbeeld eens zo’n imposante eik. Als ze in het voorjaar bloeit komen bijen en (nacht)vlinders van haar nectar eten. De buizerd heeft hoog in de boom een nest gebouwd terwijl de specht op een dode tak zoekt naar larfjes onder de bast. Als in de zomer de eikels vallen staan de eekhoorns, muizen, wilde zwijnen en herten paraat en wanneer in de herfst het blad valt, is het bodemleven in volle actie. Wormen trekken het blad de grond in en zetten het om in humus. Miljarden schimmels en bacteriën breken het organisch materiaal af zodat de mineralen in het voorjaar weer door de wortels van de boom kunnen worden opgenomen. Stevige wortels die de grond bij elkaar houden, ook als het eens heel hard regent. Iets om te onthouden, want met de klimaatverandering zal dit steeds vaker voorkomen.
En stel nou eens dat je jezelf en de natuur een plezier doet door de planten wat ruimte te geven om te groeien, je niet alle blaadjes in de herfst wegblaast maar ze tussen de struiken harkt, dan is het werk dat je aan de tuin hebt beperkt en bovendien kan je dan tijdens het werk de vogeltjes blijven horen, wat niet lukt in de herrie van een bladblazer. Na wat harken in de gezonde buitenlucht is je stress van de drukke werkdag verdwenen en kan je daarna met een ‘bakkie’ onderuit en genieten van de egeltjes, hommeltjes en zangvogels die in je tuin scharrelen.
* Als je planten koopt denk dan aan inheemse soorten en kies voor biologisch. Veel planten (vooral die met bloemetjes) worden namelijk bespoten en daar kunnen insecten en ander leven dood aan gaan en dat is precies wat je niet wilt. Heb je wat minder geld te besteden, vraag dan eens aan kennissen of je van planten uit hun tuin een zaailing of stekje mag hebben. Of kijk eens op Marktplaats naar planten die je soms gratis mag komen ophalen/uitspitten. Je zou ook nog een ‘struikrover‘ kunnen worden.
“En wat heeft het leven voor zin als een man niet meer de eenzame kreet van de nachtuil kan horen
of het praten van de kikkers rond het meer in de avond?”
Planten die bij De Kleine Stroom veel vogels en insecten trekken
Als boompjes doen de wilde en sierappel het heel goed. De bloemen trekken veel insecten en de merel is dol op de vruchtjes (na de vorst worden de vruchtjes zacht en zoet, vooral dan komen de vogels). Met wat geluk krijg je er een mooi lied voor terug. Vorig jaar zat er ineens een groepje kramsvogels in de sierappel. Prachtige dieren! Verder doet de vlier het goed. Ook voor jezelf is het een dankbare plant. In het voorjaar kan je vlierbloesemlimonade of – pannekoeken maken van de bloemen (eigenlijk het stuifmeel in de bloemen) en in de nazomer kan je jam maken van de vruchtjes (let op, gebruik alleen de goed rijpe vruchtjes) of laat ze liever hangen voor de vogels. Als aanvulling op het fruit geeft de hazelaar jou en de eekhoorntjes en muisjes lekkere nootjes. Wellicht kan je bij iemand wat zaailingen uitgraven. Er worden namelijk altijd wel wat nootjes door de beestjes over het hoofd gezien en die kunnen dan mooi kiemen. Tussen de bomen kan je smeerwortel zetten. Deze planten halen voeding van diep uit de grond en maken het beschikbaar voor de boompjes. De bloemen bevatten veel nektar.
Qua struiken maak je de insecten, vogels en jezelf blij met frambozen, bramen, kruisbessen en rode en witte bes. Al deze planten zijn goed te stekken en nog beter ‘af te leggen‘.
De nog wat lagere, kruidachtige gewassen kan je bijvoorbeeld tegen je gazon aanzetten of in een aparte kruidencirkel dicht bij huis, want de kruiden die het hier goed doen, doen het ook bijzonder goed in de keuken. Het zijn namelijk vooral de mediterrane planten die druk door vlinders, bijtjes en hommels worden bezocht. Marjolein of majoraan bloeit een groot deel van de zomer en wordt goed bezocht. De rozemarijn bloeit hier bijna driekwart van het jaar. Dan heb je nog tijm en oregano (directe familie van de tijm). Hier staat de oregano dicht langs het gras en groeit ver door het grasveld heen. Het is een genot om hier te maaien, het ruikt zo lekker. Dan is er nog salie. Deze plant is iets meer voor jezelf dan voor de beestjes maar als je van de mediterrane keuken houdt dan mag ze niet ontbreken.
Naast bovengenoemde planten is een klimplant (hedera) ergens tegen een schuttin of schuur ook heel fijn. Laat ze vooral bloeien want het stuifmeel van deze bloemen is zo’n beetje het laatste wat bijen nog kunnen verzamelen voordat ze de winter ingaan en stuifmeel is minstens net zo belangrijk voor ze als nektar. In het vroege voorjaar zijn dan weer de katjes van de wilg één van de eersten.
Als je nog wat natuurlijker wil laat dan vooral in de achterste hoekjes van je tuin wat brandnetel staan (en als je er wat tussen de bessenstruiken laat groeien dan zien de vogels de vruchtjes niet zo goed en heb jij ook oogst, zonder te hoeven ‘klooien’ met netten). Brandnetels zijn voor veel kleine diertjes een ideale plek om op en in te overwinteren en het zijn krachtige planten die jou in het voorjaar helpen om energiek uit de winter te komen. Als je in het voorjaar soep van de toppen maakt dan krijg je veel ijzer binnen, een essentieel element voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes.